Bilinen en eski ve en uzak galaksi keşfedildi

JADES-GS-z14-0 olarak adlandırılan yıldızlar topluluğu, evrenin genişlemesine yol açtığı düşünülen Büyük Patlama’dan 290 milyon yıl sonraki haliyle görüntülendi.

Başka bir deyişle, Büyük Patlama ile genişlemeye başlayan evrenin 13,8 milyar yaşında olduğunu düşünürsek, bu galaksiyi şu anki yaşının sadece %2’sindeyken gözlemlemiş oluyoruz.

Webb teleskobu bu keşfi 6,5 metre genişliğindeki birincil aynası ve hassas kızılötesi cihazlarıyla yaptı. Ve bu bir rekor olarak tarihe geçti.

Teleskobun önceki rekoru, Büyük Patlama’dan 325 milyon yıl sonraki haliyle bir galaksinin tespit edilmesiyle olmuşu.

Gökbilimciler son gözlemin en ilginç yönünün, büyük mesafeden çok JADES-GS-z14-0’ın büyüklüğü ve parlaklığı olduğunu söylüyorlar.

Webb ölçümlerine göre galaksi 1600 ışık yılından daha geniş. En parlak galaksiler genellikle ışıklarının çoğunu süper kütleli bir kara deliğe düşen gaz yoluyla üretirler. JADES-GS-z14-0 ile ilgili ölçümler ise ışığın genç yıldızlar tarafından üretildiğine işaret ediyor.

Webb astronomları Stefano Carniani ve Kevin Hainline’e göre, “Bu kadar çok yıldız ışığı, galaksinin Güneş’in kütlesinin birkaç yüz milyon katı olduğu anlamına geliyor. Bu da şu soruyu gündeme getiriyor: Doğa 300 milyon yıldan kısa bir sürede nasıl bu kadar parlak, büyük ve devasa bir galaksi yaratabilir?” sorusu gündeme geliyor.

10 milyar dolarlık James Webb Uzay Teleskobu, Hubble teleskobunun yerini almak üzere, 2021 yılında ABD, Avrupa ve Kanada uzay ajanslarının ortak çalışmasıyla uzaya fırlatıldı.

Daha önceki tüm uzay cihazlarından daha uzağı (zaman olarak da daha eskiyi) görmek için özel olarak tasarlandı.

Teleskobun temel hedeflerinden biri, evrende 13,5 milyar yıl önce parıldamaya başlayan yıldızların ilk ışıklarını tespit etmekti.

Belki de Güneş’in yüzlerce katı kütleye sahip olan bu dev nesneler yalnızca hidrojen ve helyumdan oluşuyordu.

Parlak ama kısa ömürlü oldukları, nükleer çekirdeklerinde bugün doğada bilinen daha ağır kimyasal elementleri oluşturduklarına ilişkin teoriler var.

Webb, bu galakside önemli miktarda oksijen görebiliyor. Bu da galaksinin oldukça eski olduğuna işaret ediyor. Ancak araştırmacılar galaksinin bu kadar erken dönemlerinde oksijenin varlığını şaşırtıcı buluyor.

ABD’deki California Üniversitesi’nden Profesör Brant Robertson’a göre, “Bu galaksiyi 10 kat daha sönük olsa bile tespit edebilirdik, bu da evrende daha erken, muhtemelen ilk 200 milyon yıl içinde başka örnekler görebileceğimiz anlamına geliyor”.