PORT Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Ofisi, Sudan’da devam eden çatışmalarda düzinelerce kişinin cinsel saldırı ve diğer cinsel şiddet türlerine maruz kaldığını ve bu saldırıların savaş suçları kapsamına girebileceğini bildirdi.
BM İnsan Hakları Ofisi, Nisan 2023’ten bu yana Sudan’da devam eden iç savaştaki ihlallere ilişkin rapor yayımladı.
Sudan’da çatışmaların başlangıcından 15 Aralık 2023’e kadar olan dönemi kapsayan rapor, son dönemde yardım grupları ve insan hakları gözlemcilerinin büyük ölçüde erişemediği ülkedeki ihlalleri belgeliyor.
Raporda, en az 118 kişinin tecavüz dahil cinsel şiddet mağduru olduğu ve saldırıların çoğunun paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından evlerde ve sokaklarda gerçekleştirildiği belirtildi.
Raporda ayrıca bir kadının “bir binada gözaltına alındığı ??ve 35 gün boyunca defalarca toplu cinsel saldırıya maruz kaldığı” bildirildi.
BM raporunda çatışmanın her iki tarafının da çocukları silah altına aldığı kaydedildi.
Raporda görüşlerine yer verilen BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, bu ihlallerden bazılarının savaş suçu sayılabileceğini belirterek, istismar ve insan hakları ihlalleri iddialarına ilişkin hızlı, kapsamlı ve bağımsız soruşturmalar yapılması çağrısında bulundu.
Türk, “Neredeyse bir yıldır, anlamsız çatışmaların ve insan hakları ihlallerinin sonu gelmez şekilde devam ettiği Sudan’dan ölüm, acı ve çaresizlik hikayeleri geliyor. Silahların susturulması ve sivillerin korunması gerekiyor.” değerlendirmesini yaptı.
Rapor, 300’den fazla mağdur ve tanıkla yapılan görüşmelerin yanı sıra, birçok Sudanlının kaçtığı komşu ülkeler Etiyopya ve Çad’da yapılan görüşmeleri ve çatışma bölgelerinde çekilen fotoğraf, video ve uydu görüntülerinin analizine dayanıyor.
Sudan’da iç savaş
Sudan, 2023 Nisan ayı ortasından bu yana Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan komutasındaki ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında şiddetli çatışmalara sahne oluyor.
HDK ve ordu, Aralık 2018’deki halk ayaklanması sonrasında yönetimi ele geçirip, yaklaşık 30 yıl iktidarda kalan Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir’in Nisan 2019’da devrilmesinin ardından sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümette yer almış, 2021’de ise sivil hükümete karşı birlikte darbe düzenlemişti.
Ordu ve HDK’nin, askeri ve güvenlik reformu kapsamında HDK’nin orduya entegrasyonu meselesinde anlaşmazlığa düşmesinin ardından nisan ortasında iç savaş patlak vermişti.
BM’ye göre, dünyanın en büyük yerinden edilme krizinin yaşandığı Sudan’daki çatışmalar sonucu 13 binden fazla kişi hayatını kaybetti, 6 milyon kişi ülke içinde başka şehirlere, 1,7 milyon kişi çevre ülkelere kaçtı.
